Wede

Vorig jaar zaaide ik wede. Dit jaar bloeide het uitbundig! Prachtig vind ik het!

Toen ik nog in het bos woonde zaaide ik het ook eens maar dat werd toen allemaal opgegeten door Koezie (onze gans). Nu staat het in de moestuin die omheind is en waar Koezie niet bij kan!

In de afgelopen dagen is de bloei eruit en zit het stampvol met zaden. Het werd blijkbaar topzwaar en de lange stengels gingen allemaal plat op de grond liggen. Ik bond het weer op met stokken.

Er hangen echt duizenden zaden aan! Ik kan mijn eigen wede plantage beginnen!



Ik heb zelf nog nooit geverfd met wede, maar wil er dit jaar wel mee gaan beginnen! Ik heb geen idee hoe dat moet, dus ben ik op zoek op het grote www. voor methodes.
Ik neem jullie mee....

Wede (
Isatis tinctoria) is een plant uit de kruisbloemenfamilie (Brassicaceae). De oorspronkelijke groeiplaats zijn de Euraziatische steppes. Uit de plant kan een blauwe kleurstof genaamd pastel (van het Occitaanse woord pastel, pasta) worden gewonnen. Dit wedeblauw werd tot de komst van indigo in de lakenindustrie gebruikt om wol blauw te verven. 


De wedeplanten werden geoogst vlak voor de bloei, in stukken gesneden en vervolgens aan een rottingsproces onderworpen. Het resultaat was een kleiachtige pasta, de pastel. Van deze massa werden balletjes gedraaid, de kokanjes, die gedroogd werden en verhandeld.

De pastelballetjes werden in een 'wede-kuip' met zemelen en veel water gedaan. Soms werd er nog een andere kleurstof, meekrap, aan toegevoegd. Na een of twee dagen was het resultaat een geel-groene vloeistof. Textiel werd tien seconden in de vloeistof gedoopt. De kleurstof hechtte zich aan het textiel, dat te drogen werd gehangen. Door inwerking van zuurstof uit de lucht veranderde de kleur in pastelblauw dat niet meer uit het textiel gespoeld kon worden. Door dit proces te herhalen kon de kleur donkerder worden gemaakt. Diep donkerblauw is met wede niet te verkrijgen.

Vroeger werd het weekproces op zaterdagmiddag ingezet. Men liet het geheel vervolgens tot maandagochtend staan en hing het dan op. Daardoor hadden de wevers 'verplicht' vrij op maandag als de textiel droogde. Dit zou een verklaring kunnen zijn voor het begrip blauwe maandag, maar er zijn ook andere aannemelijke verklaringen.
(Bron: wikipedia)
Wedeblauw

Met onderstaande benodigdheden kan je circa 500 gram wol/stof verven:
  • een volle emmer (10 liter) vers wedeblad;
  • een kleine roestvrijstalen pan/kuip van minimaal 10 liter;
  • twee stevige emmers met hengsel van minimaal 10 liter;
  • 30 gram soda
  • 16 gram hydrosulfiet (verkrijgbaar bij sommige drogisterijen/verfbenodigdhedenwinkels)
  • 1 eetlepel keukenzout
  • paar druppels afwasmiddel
  • schoon water (bij voorkeur niet te 'hard')
  • een thermometer
  • een kookwekker
  • 2 of 3 strengen wol of een (meermaals gewassen) wit katoenen T-shirt 
1. Oogsten van de bladeren
- Pluk ongeveer een emmer vol bladeren van de eerste-jaar-plant, dichtbij de basis (augustus en september zijn de beste maanden) en spoel het blad af onder de kraan. Knip het te veel aan stelen af (deze bevatten geen blauwe kleurstof) en scheur de bladeren vervolgens in stukken van circa 3 cm (anders spoelen ze door het vergiet).
2. Onttrekken van de kleurstof
- Vul een roestvrijstalen pan (10 liter) voor 2/3 met water en verwarm 
het tot 90°C, maar laat het niet koken. Doe het blad in de pan en laat het 10 minuten weken in water rond de 80°C. Zet de hittebron uit en zet de pan in een bak met (ijs)koud water. De vloeistof moet snel afkoelen om te voorkomen dat de wede 'gaar' wordt. Probeer de temperatuur in 5 minuten tot 55°C terug te brengen. Blijf ondertussen in de pan roeren en wissel het water (of doe er ijsblokjes bij) om het sneller af te laten koelen.
- Wanneer de vloeistof is afgekoeld tot 55°C, gieten we deze door een vergiet in een emmer. Trek rubberen handschoenen aan en knijp de bladeren goed uit om alle vloeistof op te vangen. Schenk de vloeistof terug in de pan. De bladeren kunnen naar de composthoop.
- Doe de soda in een halve liter kokend water, laat het goed oplossen en de vloeistof licht afkoelen. Voeg het pas toe als het wede-extract in de pan is afgekoeld tot 50°C (anders maak je het blauw kapot). Het vocht zal veranderen in een groenbruine kleur en de pH waarde zal ongeveer 9 zijn.
- Het vat moet nu oxideren om het pigment neer te laten slaan. Giet hiervoor de vloeistof 20 maal van de ene emmer in een andere emmer. Het schuim dat daarbij ontstaat zal groenig en soms zelfs blauwig van kleur worden. Giet de vloeistof de laatste keer terug in de kuip en en laat het vervolgens 30 minuten rusten. Schep daarna het schuim ervan af. Wat overblijft is een vloeistof met een donkergroene kleur.
- Na toevoeging van het hydrosulfiet, het keukenzout en het afwasmiddel is het verfbad klaar.
3. Verven van de wol/stof met wede
- Spoel de strengen wol of het T-shirt eerst in water, voor deze onder te dompelen in de kuip.
- Laat de wol/stof 20 minuten weken en haal deze er dan uit. Zodra de wol/stof uit de kuip komt, is deze geelgroen, maar door het contact met de lucht, zal deze eerst groen en daarna blauw verkleuren.Knijp het overtollige vocht uit de wol/stof, wapper ermee door de lucht (dit bevordert het verkleuringsproces) en hang ze te drogenDoor de wol/stof meerdere malen onder te dompelen, kan de gewenste tint blauw worden bereikt, maar de concentratie pigment zal wel met elk verfbad afnemen (en dus een lichtere kleur blauw opleveren).
Bron: http://www.duivelsblauw.nl/roman/LightNEasy.php?page=blauw2
Wordt vervolgd!!

Reacties

  1. Heel leerrijk.! Al lezende zocht ik "Wede" op en vond niks op internet. Dankjewel dus voor jouw link. Wordt vast een heel mooie kleur blauw maar wel een groot werk toch wel dat kleuren. Ik hoop dat het je even goed lukt als al je voorgaande "ververijen".

    BeantwoordenVerwijderen
  2. dit lijkt op verven met indigo is ook geel groen , en kleurt pas blauw als je het uit de pan haalt.
    Toveren met kleuren

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik blijf dit uiteraard volgen,,,,,,,,,,,spannend

    BeantwoordenVerwijderen
  4. ja ik wil je graag weer volgen. Zelfde interesses! groeten Anja

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Heel leuk om je weer te gaan volgen op je nieuwe blog!
    Prachtige, imposante plant, die wede. En je research over het kleuren is grondig.
    Een prachtige kleur blauw levert het op!
    Hartelijke groet, Zem.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ik hoop dat je het resultaat ook laat zien, daar ben ik wel heel nieuesgierig naar!

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten